In juni 2012 brachten Jules Schelvis, Rozette Kats en Jetje Manheim een bezoek aan het monument De Laatste Blik in Bad-Nieuwschans (gem. Oldambt v/h Nieuweschans).
Direct naast het stationnetje van deze gemeente staat sinds 4 mei 2010 een monument, genaamd De Laatste Blik, ter herinnering aan de vele duizenden die daar tijdens WOII in gesloten veewagons na hun vertrek uit Westerbork de grens passeerden op weg naar de kampen.
De drie Groningse kunstenaars Hein van de Water, Jakobine von Dömming en Els Otten, verenigd in VOF Kunstwerk, waren alle drie aanwezig om de totstandkoming van dit prachtige kunstwerk toe te lichten. Mede door de gesprekken met Jules Schelvis, die zij hadden kunnen voeren voordat zij aan het werk gingen, hadden zij besloten dat in het monument de mensen in de wagons centraal zouden moeten staan. Dit wordt ook uitgelegd in een emaillen bord naast het station, waarop zelfs een foto en citaat uit Jules Schelvis’ boek Binnen de Poorten zijn afgebeeld.
Jules Schelvis, tweede van rechts, met de drie Groningse kunstenaars
Zo kwamen zij uiteindelijk op ‘de laatste blik’, die de mensen vanuit de trein, die in deze grensplaats voor het laatst in ons land stopte omdat daar van locomotief gewisseld moest worden, via de spleten in de wagons nog op Nederland hadden kunnen werpen. De drie kunstenaars drukten dit uit in de vorm van twee tweeëneenhalve meter hoge metalen zuilen als rails, die van boven naar beneden worden verbonden door glas. Aan de voorkant is de kier smaller dan aan de achterkant, zodat je alleen vanaf de voorkant erdoorheen kijkend het landschap kunt zien.
Detail van het monument
Bovenin het glas ziet men de driedimensionale afdruk van een vogeltje, als een vogelvormige leegte. Met een verwijzing naar het Jiddische slaapliedje “Oif a weg sjtejt a boim” (langs de weg staat een boom, gebogen, alle vogels zijn weggevlogen) wil dit het verlies van hoop invoelbaar maken, die met de laatste blik op het Hollandse land gepaard moet zijn gegaan.
Enkele meters voor het kunstwerk ligt een hardstenen plaquette in de grond met de historische feiten.
