Gisteren overleed tot ons leedwezen een van de nog levende mensen van de opstand in Sobibor, Philip Bialowitz. Het bericht van zijn zoon hierover staat hier op de website.
Op 22 mei 2016 is in het Elsmuseum in samenwerking met het Eyewitnessmuseum in Beek voor de 10e maal de Rachel Borzykowskipenning uitgereikt aan Herman van Rens.
Jules Schelvis, die in april jongstleden helaas is overleden, had Herman van Rens uitgekozen om deze bijna jaarlijks toegekende penning te ontvangen. Deze keuze is vooral ingegeven door erkenning, waardering, bewondering en sympathie voor het werk, de betrokkenheid en de inzet van Herman van Rens, waar het betreft het uit de vergetelheid halen van de namen van de Joden uit Limburg en hun lot tijdens de Sjoa. In het bijzonder:
- zijn vrijwillige onderzoekswerk naar het zogenaamde bejaardentransport op 8 mei van Vught via Westerbork naar Sobibor
- zijn studie en proefschrift over de vervolging van Joden, Roma en Sinti in Limburg
- educatie van de Beekse jongeren, door bepaalde schoolklassen ieder jaar een ochtend langs de oorlogsgeschiedenis, met name de Joodse geschiedenis van Beek, te leiden
Met zijn persoonlijke keuze heeft Jules Schelvis het grote belang onder de aandacht willen brengen van het werk dat door een mens verzet kan worden, en in dit geval verzet is, om een ideeel doel te bereiken, met name het in de publieke belangstelling brengen van de moord op de Joden in Auschwitz, Silezie en Sobibor.
De Rachel Borzykowskipenning komt met een gevulde envelop van 500 euro. De heer Van Rens zet zich momenteel in voor een gedenkteken in Cosel in Opper-Silezie waar in 1942 ongeveer 3500 Joodse mannen en jongens in de leeftijd van 15 tot 50 jaar werden gescheiden van hun gezinnen, en te werk gesteld in Joodse dwangarbeiderskampen in de regio. Minder dan 200 van hen keerden na de bevrijding terug naar Nederland. Het geld van de Rachel Borzykowskipenning zal naar het gedenkteken gaan in Cosel.
Zie ook www.holocaustlimburg.nl/cosel/
Op 22 mei 2016 is in het Elsmuseum in samenwerking met het Eyewitnessmuseum in Beek voor de 10e maal de Rachel Borzykowskipenning uitgereikt aan Herman van Rens.
Jules Schelvis, die in april jongstleden helaas is overleden, had Herman van Rens uitgekozen om deze bijna jaarlijks toegekende penning te ontvangen. Deze keuze is vooral ingegeven door erkenning, waardering, bewondering en sympathie voor het werk, de betrokkenheid en de inzet van Herman van Ren, waar het betreft het uit de vergetelheid halen van de namen van de Joden uit Limburg en hun lot tijdens de Sjoa. In het bijzonder:
- zijn vrijwillige onderzoekswerk naar het zogenaamde bejaardentransport op 8 mei van Vught via Westerbork naar Sobibor
- zijn studie en proefschrift over de vervolging van Joden, Roma en Sinti in Limburg
- educatie van de Beekse jongeren, door bepaalde schoolklassen ieder jaar een ochtend langs de oorlogsgeschiedenis, met name de Joodse geschiedenis van Beek, te leiden
Met zijn persoonlijke keuze heeft Jules Schelvis het grote belang onder de aandacht willen brengen van het werk dat door een mens verzet kan worden, en in dit geval verzet is, om een ideeel doel te bereiken, met name het in de publieke belangstelling brengen van de moord op de Joden in Auschwitz, Silezie en Sobibor.
De Rachel Borzykowskipenning komt met een gevulde envelop van 500 euro. De heer Van Rens zet zich momenteel in voor een gedenkteken in Cosel in Opper-Silezie waar in 1942 ongeveer 3500 Joodse mannen en jongens in de leeftijd van 15 tot 50 jaar werden gescheiden van hun gezinnen, en te werk gesteld in Joodse dwangarbeiderskampen in de regio. Minder dan 200 van hen keerden na de bevrijding terug naar Nederland. Het geld van de Rachel Borzykowskipenning zal naar het gedenkteken gaan in Cosel.
Zie ook www.holocaustlimburg.nl/cosel/
Ton van Toutert, historicus en docent geschiedenis aan het Christelijk Lyceum Veenendaal publiceerde bijgaand artikel onlangs in Kleio, het tijdschrift voor geschiedenisdocenten. Ton was in 2015 één van de 5 leraren die in het kader van ons docentenproject deelnam aan de 8-daagse verdiepingsreis naar de Aktion Reinhard kampen. Via de link!
Samuel Lerer, 10 januari 1922 – 3 maart 2016
Samuel Lerer was een overlevende van de Shoah en had de opstand in het vernietigingskamp Sobibor meegemaakt.
Hij was een van de eerste gevangenen die in Sobibor aankwam toen het kamp in gebruik werd genomen. In het kamp zorgde Lerer voor de paarden en dit gaf hem toegang tot een groot deel van het kamp. Tijdens de opstand en de ontsnapping die door de gevangenen werd georganiseerd werden er 11 nazi’s gedood. Gedurende deze opstand kwamen beide broers van Samuel om. Deze historische gebeurtenis werd in 1987 verfilmd in de film “Escape from Sobibor”, met acteurs als Alan Arkin en Rutger Hauer.
Na de ontsnapping vluchtte Samuel naar het bos rond Sobibor, waar hij zich samen met mede-ontsnapte Esther Raab verstopte. Ze zaten een jaar in onderduik in een schuur bij een boerderij van een Poolse familie.
Samuel Lerer werd, 19 jaar oud, samen met zijn ouders en zijn drie broers en zussen, opgepakt in de Poolse stad Zolkiewa. Zijn broers en Samuel werden te werk gesteld als Arbeitsjuden, de andere leden van het gezin werden na aankomst vergast.
Na de oorlog, toen hij in Berlijn op straat liep, herkenden Esther Raab en Samuel de voormalige SS-officier Erich Bauer, de man die de operator was van de gaskamer. Hij riep de hulp in van twee agenten en ze konden Bauer arresteren. Samuel reisde daarna verschillende keren naar Duitsland om tegen Bauer en andere oorlogsmisdadigers te getuigen. Bauer kreeg levenslang.
In 2013 kreeg Samuel het Ridderkruis van de Orde van Verdienste van de Republiek Polen. Dit kruis wordt verleend aan diegenen die deel voor de Poolse natie hebben gedaan.
Samuel Lerer verhuisde naar Brooklyn, NY, waar hij Gale Simanowicz ontmoette en trouwde. Het huwelijk zou 63 jaar duren. Hij was eigenaar van een supermarkt en werd later taxichauffeur in New York. Gacel en Samuel hadden twee kinderen, vier kleinkinderen en vier achterkleinkinderen.
Samuel Lerer overleed thuis in Marlboro, New Jersey.
Vertaling en bewerking van dit artikel.
Sinds 1 februari 2016 is het mogelijk om in Nationaal Monument Kamp Vught een 3D presentatie te volgen van Sobibor. Door het opzetten van een speciale virtual reality bril, de zogenoemde oculus rift, kan de bezoeker twee routes volgen: een route waarin de situatie van het kamp in 1943 is nagebootst en een route waarin te zien is hoe Sobibor er nu uitziet.
Ingetogen
Vanaf de start zijn meerdere organisaties bij de ontwikkeling van het project betrokken, waaronder de Stichting Sobibor. De Stichting Sobibor is bijzonder blij met het initiatief en heeft steeds benadrukt dat een ingetogen en historisch getrouwe weergave voor onze achterban de hoogste prioriteit heeft.
Kappersbarak
Hoewel de virtuele rondleiding sober van karakter is, vindt de stichting dat stapels kleding niet in de kappersbarak horen omdat mensen hier ongekleed naar binnen moesten voordat zij de gaskamers werden ingedreven. Gedurende en na de pilotfase is er gelegenheid om dit aan te passen.
Educatie
Met de virtuele rondleiding krijgt de bezoeker een beeld van hoe Sobibor er uitzag in de periode dat het kamp in gebruik was als vernietigingskamp. Hiermee is het mogelijk om een kijkje te nemen in Sobibor zonder echt naar de plek te reizen. De virtuele rondleiding heeft een educatief doel en richt zich nadrukkelijk op jongeren.
Pilot
Het komend jaar is een pilotfase waarin vijf onderzoeksinstituten – NIOD, Universiteit van Leiden, Anne Frank Stichting, Uni Pompeu Fabra Barcelona en Hogeschool van Amsterdam – onderzoek doen naar de gebruikerseffecten. Het project komt tot stand met financiële steun van het vfonds.
Vanmorgen was voor dag en dauw onder andere onze voorzitter, Maarten Eddes, te horen op de radio in een twee uur durend programma waarin uitgebreid op Sobibor werd ingegaan. Via de link is de uitzending te beluisteren.
Graag plaatsen we deze oproep van de Stichting Werkgroep Struikelstenen Zeeland:
De Stichting Werkgroep Struikelstenen Zeeland zoekt nabestaanden, familieleden of bekenden van in de oorlog weggevoerde Joodse Zeeuwen.
Om hun namen uit de vergetelheid te halen plaatsen we gedenkstenen. De eerste twaalf struikelstenen zullen op zondag 21 februari 2016 vanaf 13:00 uur op vier adressen in Middelburg worden geplaatst, het eerste adres is op de Markt (bij nr. 9).
In de komende jaren zullen naast Middelburg ook stenen worden geplaatst voor de Joden uit Zierikzee, Goes, Vlissingen, Hulst, Terneuzen en Veere, in totaal 120 personen op 55 adressen.
Op onze website www.struikelstenenzeeland.nl zetten we verhalen over hen om hun nagedachtenis te eren en over hun leven te vertellen.
Mocht u, of iemand die u kent, meer informatie kunnen geven over de niet teruggekeerde Joodse Zeeuwen, wilt u dan contact opnemen met Marianne Gossije, secretaris van de eerder genoemde stichting:
gossije@xs4all.nl of 0118-633695.
Alexander Pechersky, voormalig officier van het Rode Leger en een van de leiders van de opstand in Sobibor, wordt postuum geëerd met een Orde van Moed. Dit is bekendgemaakt bij een kranslegging in Sobibor op Holocaust Memorial Day 27 januari jl. Voor het toekennen van een eerbetoon aan Pechersky is lang gelobbyd. De Stichting Sobibor is verheugd over deze officiële erkenning.
Op 30 oktober 2015 heeft de Stichting Sobibor een brief gezonden aan staatssecretaris Martin van Rijn, om hun zorgen rond de conservering en de impasse in de herinrichtingsplannen van voormalig vernietigingskamp Sobibor te uiten. Deze brief heeft ertoe geleid dat Stichting Sobibor op 15 jan aanstaande een afspraak heeft met de staatssecretaris.
Naar aanleiding van deze brief heeft Nieuwsuur op 28 november 2015 onze zorgen nog eens extra aandacht gegeven in hun uitzending.
Enkele leden van onze achterban hebben naar aanleiding van de Nieuwsuur uitzending een open brief gestuurd die op 22 december in de Volkskrant is geplaatst. Zij delen de zorgen van de stichting dat er ruimte moet zijn voor individueel gedenken en educatie. Hun zorgen betreffen vooral dat er ruimte moet zijn voor individuele herdenking en educatie enerzijds en dat de restanten van het perron verdwijnen onder een parkeerplaats anderzijds.
In zijn huis in Santa Barbara, Californië, VS, is op zaterdagmorgen 31 oktober jl., 6 uur plaatselijke tijd, Thomas (Toivi) Blatt overleden.
Thomas Blatt werd geboren als Tomasz Blatt in Izbicka, Polen, op 15 april 1927 in Polen en was 16 jaar oud toen hij de opstand in Sobibor overleefde en ontsnapte.
Hij kwam samen met zijn familie en 400 andere Joden uit Izbicka op 28 april 1943 in Sobibor terecht.Alle familieleden van Thomas werden vermoord, Thomas werd als een van de weinigen van het transport geselecteerd om in Sobibor te werken. Tijdens de opstand van 14 oktober 1943 lukte het hem om te ontsnappen.
In 1958 emigreerde Blatt naar Israël en later ging hij naar de Verenigde Staten. In de jaren 70 en 80 werkte hij samen met de Amerikaanse auteur Richard Rashke en interviewde overlevenden van Sobibor. Zo schreef hij het boek Sobibor, the Forgotten Revolt.
Moge zijn nagedachtenis tot zegen zijn.
