Elke maand deelt een getuige zijn of haar herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog aan de hand van een interview met Esther Göbel, projectmedewerker Joods Cultureel kwartier. Het zijn bijzondere gesprekken in aanwezigheid van publiek. De gesprekken worden vastgelegd op video en zijn in het Kenniscentrum van het Joods Cultureel kwartier te bekijken.
Op 25 november spreekt Rudie Cortissos (1939).
Meer informatie vindt u op de website van het Joods Cultureel Kwartier waar u zich ook kan aanmelden.
Op 25 oktober j.l. tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van Stichting Sobibor in samenwerking met het Verzetsmuseum, stond de leider van de opstand in Sobibor centraal: Sasha Pechersky. Het is dit jaar precies 75 jaar geleden dat de opstand in Sobibor plaatsvond. Van de 600 joden die werkten in het kamp, waren 300 mensen in staat het kamp te ontvluchten. Bijna 50 Joden overleefden uiteindelijk de oorlog. Sasha Pechersky leidde deze opstand. Selma Leydesdorff schreef een boek over zijn leven en zijn rol bij de opstand.
Petra van den Boomgaard opende de middag namens de Stichting Sobibor en heette iedereen van harte welkom. De opkomst was boven verwachting en naast bekende gezichten, waren er ook nieuwe deelnemers te begroeten. Zij gaf het woord aan Liesbeth van der Horst, directeur Verzetsmuseum, die, in samenwerking met Stichting Sobibor de jaarlijkse herdenking in het museum vormgeeft. Van der Horst ontkrachtte in haar toespraak nog eens het idee dat de Joden zich tijdens de Tweede Wereldoorlog als makke schapen naar de slachtbak lieten leiden. Vele voorbeelden van Joods verzet zijn te noemen, waaronder die van de opstand in Sobibor.
Na de opening werd een compilatie van een boeiende documentaire vertoond over het leven en ooggetuigenverslag van overlevenden van de opstand en in het bijzonder Sasha Pecherski, de Russisch-Joodse leider van de opstand. Het was de inleiding tot het vraaggesprek met Selma Leydesdorff door voormalig voorzitter van de Stichting Sobibor Jetje Manheim. Vakkundig en met enorme kennis van zaken bevroeg zij Selma hoe zij te werk was gegaan met het schrijven van het boek over de held Sasha Pecherski en of het haar gelukt was hem te rehabiliteren in zijn ogen en die van zijn geboorteland Rusland. Selma dacht van wel, maar moest ook constateren dat Pecherski uiteindelijk als teleurgesteld man overleden is in 1990.
Tijdens de bijeenkomst was er ook een moment stilte om alle slachtoffers van vernietigingskamp Sobibor te herdenken.
Met dank aan het Verzetsmuseum, werd onder het genot van een drankje in de hal van het museum met elkaar nagepraat en kon iedereen zijn/haar boek over Pecherski laten signeren door Selma Leydesdorff.
Op 14 oktober, bij de opening van de Max van Dam tentoonstelling in de voormalige synagoge van Wlodawa, Polen, is de Rachel Borzykowskipenning uitgereikt aan voormalig directeur van Sobibor, Marek Bem. Hierbij de speech van oud-voorzitter Jetje Manheim.
Dear Marek, dear family of Marek, dear guests,
October 14, 2003. The rain pours down incessantly all day. Yet, more than 100 people with umbrellas gather in Sobibor to be present at the opening of the Lane of Remembrance by Thomas Blatt, one of the survivors of the revolt of 1943. Half of the guests are members of the Polish-Israeli Community in Lublin and the other half consists of interested people that travelled to Sobibor with Bildungswerk Stanislaw Hantz, amongst whom Jules Schelvis and myself.
Since the opening of the Lane of Remembrance, the Sobibor Foundation organises commemoration travels as well as field trips to Sobibor. At least twice a year we come to the Synagogue of Włodawa, where we always start our tour. No matter how difficult the financial situation of the Museum was: you, Marek, always provided us a warm welcome with coffee, tea and lots of cookies and you always tried to be there to greet us with your arms wide open. These are wonderful memories.
v.l.n.r. Rozette Kats, Marek Bem, Jetje Manheim en Maarten Eddes
Saturday, April 10th, 2010. We have all just heard the news about the tragic crash of the Polish government plane near Smolensk at which all passengers were killed. You are in Amsterdam to present your educational project; a box with several dvd’s dealing with the impact of the Shoah, and partly based on the Dutch documentary by Mirjam Huffener on the transport of the nearly 1300 children that came from Vught via Westerbork to Sobibor. Clearly upset and moved, however, you do succeed in presenting this educational project, which is the first contemporary teaching tool based on the possibilities that IT brings.
In the same year, when Selma Leydesdorff starts her intense search for the book she wants to write about the life of Alexander Pechersky, it is you who provide her with all the information she asks for, including the – for her so important – addresses of the survivors of the revolt of 1943.
In 2015 the book Sobibor Extermination Camp 1942-1943 is published in Holland with support of the Province of Gelderland and the Sobibor Foundation. It is the dissertation with which you graduated. To us is seems like a book that would take at least a lifetime to write, but you, with your unbridled energy and involvement in the subject, succeeded in about a decade. And once you start reading this book, it is difficult to stop, which also is a great achievement.
We know that you and Jules Schelvis, who was an expert on the subject as well, did not have identical opinions on the number of victims of Sobibor, but there is no doubt that with this work of study you contributed largely to the richness of resources on Sobibor.
Around the turn of the century you started to think about a way to commemorate all those Jews that were murdered in Sobibor, but of whom not a single trace was left or visible. You got the German organisation Bildungswerk Stanislaw Hantz and the Dutch Province of Gelderland involved and sometime later also the Sobibor Foundation. In the course of time the idea of the Lane of Remembrance reached its final shape: at the presumed place of the Himmelfahrtstrasse, the road that led from the field where people had to undress to the gas chambers, a lane would be situated and on both sides of this lane trees would be planted. Before each tree a stone could be placed with a textplate commemorating individuals, families or communities.
At the opening there were some 20 stones, but this number grew year by year. At this moment there are approx. 300 stones. They are dedicated to individuals in loving memory by their family members. They are for parents, for children, for grandparents, for uncles and aunties, for friends. There are stones for communities and there are stones for the unknown, as there are many families that were completely erased and for whom there is no family left to mourn them. Most stones are from Holland, due to the fact that in Holland we have painfully punctual documentation of the victims ánd in Holland there is a Sobibor Foundation to take care of the arrangements. But there are also stones from Poland, Germany, France, the US and more. We are sure more names can be found, also in other countries.
During our annual visits we got to know the names of the people that were commemorated at the Lane of Remembrance and they became dear to us. We always lingered at the stone for Selly Andriesse, the 10-year-old girl from Holland that was remembered by her former not-Jewish school boyfriend. We always bowed our head for Rabbi Mendele Morgenstern from Włodawa, who chose not to be parted from his children and stayed with them till the very end. We were present when the stone for Leon Feldhandler, who played a leading role at the revolt of 1943, was placed by Lublin students. After they had explored the life of their fellow citizen this was their sign of honour to him.
Everybody that travelled with us to Sobibor was always moved when walking the Lane of Remembrance. Sobibor no longer was an anonymous place of oblivion. Real people of all ages had arrived there to be killed, just because of their race and now we could see that.
It did not take long before it was clear that the Lane of Remembrance opened the door to educational programmes. One day in April, on Holocaust Memorial Day, Iwona Kryczka and her colleagues Eliza and Joanna with their students from Lublin were waiting for us at the Synagoge of Włodawa and asked if they could join us to Sobibor. We accepted and improvised our program that afternoon, as we had not prepared anything for students. But it worked out fine and we parted as friends. Shortly after a school from Włodawa joined in and this educational circle expanded further when a couple of years ago the school from Chełm got engaged and now, 10 years later, most of these working relations still stand.
The students from Lublin surprised us every year with the result of the investigations they performed during the year. Every year they handed us their accomplishment on paper, works of great accuracy and beauty.
The drawings of the students from Włodawa were breathtaking impressive.
Another important result of these meetings is that the people travelling with us always opened up for the questions that the students asked them. They experienced that these youngsters were willing to deal with a difficult and even controversial subject like the Shoah, and they returned home with hope for a better future.
So, it is justified to say that the Lane of Remembrance succeeds in involving young people, who are so important for our future, and it succeeds in bringing hope to others.
Dear Marek, you are the one who made this all possible. You had the courage to choose your own way in making Sobibor a respectful place in contemporary commemoration and education. For this you cannot be thanked enough.
It is therefore and for your incessant effort for the good cause that Sobibor is, that the Sobibor Foundation is honored to present you the Rachel Borzykowski award, which consists of a medal and an amount of € 500,- to be spent anyway you like it.
Meer over de Rachel Borzykowskipenning vind u hier.
Op zondag 14 oktober staat Herinneringscentrum Kamp Westerbork stil bij de opstand die precies 75 jaar geleden in Sobibor plaatsvond. Er worden documentaires over Sobibor vertoond. Daarnaast zijn er lezingen van Ad van Liempt over Selma Wijnberg en Cees Labeur praat met Nebenkläger Rob Fransman over het proces tegen Sobibor-bewaker John Demjanjuk.
PROGRAMMA:
13.30 – 14.30 uur: Ad van Liempt – Sobibor algemeen en Selma Wijnberg
15.00 – 16.00 uur: Cees Labeur en Rob Fransman
De documentaires worden doorlopend in het Herinneringscentrum vertoond. Daarnaast is in het museum een expositie over vernietigingskamp Sobibor te zien.
De toegang tot de lezingen zit bij de entree van het museum inbegrepen. Wilt u zeker zijn van een zitplaats? Stuur dan voor 13 oktober een mail naar info@kampwesterbork.nl o.v.v. Sobibor om u aan te melden.
Verder informatie via deze link.
NOS zendt ‘Er reed een trein naar Sobibor’ zondag 14 oktober opnieuw uit!!
Jules Schelvis (1922 – 2016) – het Nationaal Symfonisch Kamerorkest – Anita Jongerman (concertmeester) – Marjolein Niels (alt) – Jan Vermaning (dirigent).
De uitzending wordt tussen 19.30 en 21.00 uur uitgezonden op NPO 2 (herhaling van het laatste concert op 2 maart 2015 Vredespaleis – Den Haag).
Naast een actuele inleiding van ca 10 minuten (met beelden van de herdenking 75 jaar na de opstand in Sobibor) zal daarna het ‘concert’ ‘Er reed een Trein naar Sobibor’ in z’n geheel worden uitgezonden.
Want zoals de NOS het verwoordde: “Een mooiere manier om de herinnering aan Jules levend te houden is er niet”. Opdat we niet vergeten……
Met veel genoegen nodigt Uitgeverij Prometheus u uit voor de presentatie van Sasha Pechersky: De Russische soldaat die de opstand van Sobibor leidde van Selma Leydesdorff. De presentatie vindt plaats op woensdag 12 september om 17.00 uur ten huize van Uitgeverij Prometheus, Herengracht 48, Amsterdam.
Over het boek:
Op 14 oktober 1943 leidde Aleksandr ‘Sasha’ Pechersky een massale ontsnapping uit het vernietigingskamp Sobibor in Polen, de enige succesvolle opstand van gevangenen in de Tweede Wereldoorlog. Maar toch kreeg Pechersky hiervoor later nooit de publiekelijke erkenning die hij verdiende. In zijn thuisland Rusland werd hij juist gewantrouwd, enkel en alleen omdat hij gevangen had gezeten. De vroegere communistische wereld verschilde daarmee hemelsbreed van het Westen in de manier waarop ze de moord op de joden herdachten.
Selma Leydesdorff biedt een fascinerend inzicht in een cruciale periode in de geschiedenis. Haar soms ontluisterende verhaal benadrukt dat de joden niet passief waren tegenover het Duitse geweld, en toont de wrange geschiedenis van de joden die slachtoffer werden van het stalinisme, net nadat ze de nazigruwelen hadden overleefd.
Een bijzondere biografie van een vergeten held, gebaseerd op niet eerder gebruikte documenten en interviews met ooggetuigen.
Selma Leydesdorff (1949) is historica en emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Zij is internationaal bekend als prominente onderzoekster en theorievormer op het gebied van mondelinge geschiedenis, oral history. Deze methode gebruikte ze onder meer voor haar in 2008 verschenen De leegte achter ons laten. Een geschiedenis van de vrouwen van Srebrenica.
Datum: woensdag 12 september
Plaats: Uitgeverij Prometheus, Herengracht 48, Amsterdam
Inloop vanaf: 17.00 uur
Aanvang programma: 17.30 uur
Programma van sprekers:
Aansluitend aan het programma is er een borrel.
Wij stellen uw aanwezigheid zeer op prijs.
RSVP naar publiciteit@pbo.nl o.v.v. Boekpresentatie Sasha Pechersky
Lotty Huffener-Veffer (Foto: Henriëtte Hogen Esch)
Vorige week vrijdag, 27 juli 2018, is Lotty Huffener-Veffer overleden . Zij was een van de drijfveren achter het Kindertransportenmonument in Vught voor de kinderen die in Sobibor zijn omgebracht. Lotty verloor haar zus en ouders in Sobibor. Tijdens het proces tegen Demjanjuk was Lotty een van de Nebenklagers, en haar requisitor is hier te lezen.
Onze gedachten gaan uit naar haar kinderen en kleinkinderen. Lotty is 97 jaar geworden. We gaan haar missen.
Vandaag werd in Schoorl bij het monument op de Oorsprongweg Kamp Schoorl herdacht. De eerste gevangen die in dit kamp verbleven waren 425 mannen die tijdens de razzia’s van 22 en 23 februari op het Jonas Daniël Meijerplein in Amsterdam werden samengedreven. Er werd gesproken door burgemeester Hafkamp, Ibeline Siersma Polak van het Comité Kamp Schoorl en prof. dr. Eveline Gans van het NIOD. Namens de Stichting Sobibor hebben Alwin Kaptein, oud bestuurslid, en René Blog, wiens ouders en zusje in Sobibor vermoord werden, bloemen gelegd.
Dit jaar is het 75 jaar na de 19 deportaties naar Sobibor. Wij herdenken dit met negentien verhalen, steeds van een van de mensen die in een transport zaten. Dat doen we rond de datum dat het betreffende transport naar Sobibor vertrok.
In het eerste transport zat Jannetje Philipse- van Buren. Het eerste transport vertrok uit Westerbork op 2 maart 1943 en kwam op 5 maart 1943 in Sobibor aan.
In juni 1943 werden vanuit Kamp Vught zo’n 1300 kinderen met de zgn. kindertransporten weggevoerd naar vernietigingskamp Sobibor. Slechts een enkeling wist te ontkomen aan deze gruweldaad. Dit is het verhaal van twee van hen.
De voorstelling kwam tot stand in opdracht van Nationaal Monument Kamp Vught en met de welwillende medewerking van George en Ursula Levi.
George en Ursula Levi, twee joodse kinderen in Duitsland. Ze worden vlak voor de Tweede Wereldoorlog begint, door hun ouders naar Nederland gestuurd in de hoop dat ze daar veilig zijn. Met niet meer dan een koffertje en elkaar. Maar ook in Nederland zijn ze niet veilig. Ze wonen op allerlei plekken voor ze in Kamp Vught terecht komen. Ze hebben niemand meer, behalve elkaar en de pop van Ursula. De pop die troost als je huilt, de pop die ruikt naar thuis, veilig. De pop die altijd bij je blijft . Toch?
Speelduur 40 minuten, ruimte voor nagesprek.
De voorstelling kan ook in de klas worden gespeeld.
Inlichtingen en boekingen:
www.verteltheater.nl
