Nieuws

Op zondag 14 oktober staat Herinneringscentrum Kamp Westerbork stil bij de opstand die precies 75 jaar geleden in Sobibor plaatsvond. Er worden documentaires over Sobibor vertoond. Daarnaast  zijn er lezingen van Ad van Liempt over Selma Wijnberg en Cees Labeur praat met Nebenkläger Rob Fransman over het proces tegen Sobibor-bewaker John Demjanjuk.

PROGRAMMA:
13.30 – 14.30 uur:  Ad van Liempt – Sobibor algemeen en Selma Wijnberg
15.00 – 16.00 uur:  Cees Labeur en Rob Fransman

De documentaires worden doorlopend in het Herinneringscentrum vertoond. Daarnaast is in het museum een expositie over vernietigingskamp Sobibor te zien.

De toegang tot de lezingen zit bij de entree van het museum inbegrepen. Wilt u zeker zijn van een zitplaats? Stuur dan voor 13 oktober een mail naar info@kampwesterbork.nl o.v.v. Sobibor om u aan te melden.

Verder informatie via deze link.

NOS zendt ‘Er reed een trein naar Sobibor’ zondag 14 oktober opnieuw uit!!

Jules Schelvis (1922 – 2016) – het Nationaal Symfonisch Kamerorkest – Anita Jongerman (concertmeester) – Marjolein Niels (alt) –  Jan Vermaning (dirigent).

De uitzending wordt tussen 19.30 en 21.00 uur uitgezonden op NPO 2 (herhaling van het laatste concert op 2 maart 2015 Vredespaleis – Den Haag).
Naast een actuele inleiding van ca 10 minuten (met beelden van de herdenking 75 jaar na de opstand in Sobibor) zal daarna het ‘concert’ ‘Er reed een Trein naar Sobibor’ in z’n geheel worden uitgezonden.

Want zoals de NOS het verwoordde: “Een mooiere manier om de herinnering aan Jules levend te houden is er niet”.  Opdat we niet vergeten……

www.erreedeentreinnaarsobibor.nl

Met veel genoegen nodigt Uitgeverij Prometheus u uit voor de presentatie van Sasha Pechersky: De Russische soldaat die de opstand van Sobibor leidde van Selma Leydesdorff. De presentatie vindt plaats op woensdag 12 september om 17.00 uur ten huize van Uitgeverij Prometheus, Herengracht 48, Amsterdam.

Over het boek:

Op 14 oktober 1943 leidde Aleksandr ‘Sasha’ Pechersky een massale ontsnapping uit het vernietigingskamp Sobibor in Polen, de enige succesvolle opstand van gevangenen in de Tweede Wereldoorlog. Maar toch kreeg Pechersky hiervoor later nooit de publiekelijke erkenning die hij verdiende. In zijn thuisland Rusland werd hij juist gewantrouwd, enkel en alleen omdat hij gevangen had gezeten. De vroegere communistische wereld verschilde daarmee hemelsbreed van het Westen in de manier waarop ze de moord op de joden herdachten.
Selma Leydesdorff biedt een fascinerend inzicht in een cruciale periode in de geschiedenis. Haar soms ontluisterende verhaal benadrukt dat de joden niet passief waren tegenover het Duitse geweld, en toont de wrange geschiedenis van de joden die slachtoffer werden van het stalinisme, net nadat ze de nazigruwelen hadden overleefd.
Een bijzondere biografie van een vergeten held, gebaseerd op niet eerder gebruikte documenten en interviews met ooggetuigen.

Selma Leydesdorff (1949) is historica en emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Zij is internationaal bekend als prominente onderzoekster en theorievormer op het gebied van mondelinge geschiedenis, oral history. Deze methode gebruikte ze onder meer voor haar in 2008 verschenen De leegte achter ons laten. Een geschiedenis van de vrouwen van Srebrenica.

Datum: woensdag 12 september
Plaats: Uitgeverij Prometheus, Herengracht 48, Amsterdam
Inloop vanaf: 17.00 uur
Aanvang programma: 17.30 uur

Programma van sprekers:

• Opening door Mai Spijkers, Uitgeverij Prometheus
• Toelichting op het boek door Selma Leydesdorff emeritus hoogleraar oral history en cultuur
• Overhandiging boek aan Liesbeth van der Horst, directeur Verzetsmuseum Amsterdam
• Beschouwing door Liesbeth van der Horst over de betekenis van verzet en waardigheid
• Christien Brinkgreve, emeritus hoogleraar sociologie, bespreekt de methode van oral history en levensgeschiedenissen
• Afsluiting door Mai Spijkers

Aansluitend aan het programma is er een borrel.
Wij stellen uw aanwezigheid zeer op prijs.

RSVP naar publiciteit@pbo.nl o.v.v. Boekpresentatie Sasha Pechersky

Lotty Huffener-Veffer (Foto: Henriëtte Hogen Esch)

Vorige week vrijdag, 27 juli 2018, is Lotty Huffener-Veffer overleden . Zij was een van de drijfveren achter het Kindertransportenmonument in Vught voor de kinderen die in Sobibor zijn omgebracht. Lotty verloor haar zus en ouders in Sobibor. Tijdens het proces tegen Demjanjuk was Lotty een van de Nebenklagers, en haar requisitor is hier te lezen.

Onze gedachten gaan uit naar haar kinderen en kleinkinderen. Lotty is 97 jaar geworden. We gaan haar missen.

Vandaag werd in Schoorl bij het monument op de Oorsprongweg Kamp Schoorl herdacht. De eerste gevangen die in dit kamp verbleven waren 425 mannen die tijdens de razzia’s van 22 en 23 februari op het Jonas Daniël Meijerplein in Amsterdam werden samengedreven. Er werd gesproken door burgemeester Hafkamp, Ibeline Siersma Polak van het Comité Kamp Schoorl en prof. dr. Eveline Gans van het NIOD. Namens de Stichting Sobibor hebben Alwin Kaptein, oud bestuurslid, en René Blog, wiens ouders en zusje in Sobibor vermoord werden, bloemen gelegd.

Dit jaar is het 75 jaar na de 19 deportaties naar Sobibor. Wij herdenken dit met negentien verhalen, steeds van een van de mensen die in een transport zaten. Dat doen we rond de datum dat het betreffende transport naar Sobibor vertrok.

In het eerste transport zat Jannetje Philipse- van Buren. Het eerste transport vertrok uit Westerbork op 2 maart 1943 en kwam op 5 maart 1943 in Sobibor aan.

In juni 1943 werden vanuit Kamp Vught  zo’n 1300 kinderen met de zgn. kindertransporten  weggevoerd naar vernietigingskamp Sobibor. Slechts een enkeling wist te ontkomen aan deze  gruweldaad. Dit is het verhaal  van twee van hen.
De voorstelling kwam tot stand in opdracht van Nationaal Monument Kamp Vught  en  met de welwillende medewerking van George en Ursula Levi.

George en Ursula Levi, twee joodse kinderen in Duitsland. Ze worden vlak voor de Tweede Wereldoorlog begint, door hun ouders naar Nederland gestuurd  in de hoop dat ze daar veilig zijn. Met niet meer dan een koffertje en elkaar. Maar ook in Nederland zijn ze niet veilig. Ze wonen op allerlei plekken voor ze in Kamp Vught terecht komen. Ze hebben niemand meer, behalve elkaar en de pop van Ursula. De pop die troost als je huilt, de pop die ruikt naar thuis, veilig. De pop die altijd bij je blijft . Toch?

Speelduur 40 minuten, ruimte voor nagesprek.
De voorstelling kan ook in de klas worden gespeeld.

Inlichtingen en boekingen:
www.verteltheater.nl

Wierden, 17 februari 2018
Monument aangepast op verzoek van nabestaanden

De gemeente Wierden laat het Joods monument aan de Bornebroekseweg  in Enter aanpassen. Hiervoor wordt het monument tijdelijk van zijn plek gehaald. Nu staat er achter de namen van de Joodse slachtoffers een kruisje, dit zal worden vervangen door een Davidster, zoals gebruikelijk is bij Joodse overledenen.

In de week van maandag 19 februari wordt het monument weggehaald, om er ruim voor de dodenherdenking op 4 mei 2018 weer te staan. Het ‘Joods monument’ in Enter is vervaardigd uit zwart natuursteen, waarop een Davidster en een pijl zijn aangebracht. Burgemeester Henk Robben: “We zijn benaderd door Joodse nabestaanden of het monument aangepast mag worden. Als gemeente werken we hier graag aan mee.”

Nagedachtenis
Het Joods monument in Enter is opgericht ter nagedachtenis aan twintig Joodse medeburgers die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen in de vernietigingskampen Sobibor en Auschwitz. Op de gedenksteen staan de namen, geboorte- en sterfdata van de slachtoffers te lezen.

Op het monument staan ook een Davidster, een pijl en de tekst: ‘Ongeveer 300 meter in de richting van de pijl, zaten in de Tweede Wereldoorlog vanaf augustus 1942 elf mensen uit de Joodse gemeenschap in Enter ondergedoken. Op 10 mei 1943 werden ze door de Grüner Polizei gearresteerd. Op 21 mei 1943 zijn ze allen in het vernietigingskamp Sobibor omgekomen. Negen andere leden van de Joodse gemeenschap in Enter werden elders gearresteerd en zijn ook omgekomen. Om hen allen te herdenken werd dit monument opgericht – 4-5-1995.’

De opstand van 1943, tot grote verrassing van de Duitse bewakers, wordt gezien als een symbool van de moed van de Joodse verzetstrijders.

Wajspapir doodde minstens een nazi gedurende de opstand – volgens de United States Holocaust Memorial Museum een van de moedigste daden van de Joodse gevangenen. Hij overleed op 11 januari 2018 liet de Federation of Jewish Communities in Russia weten in een verklaring.

De opstand in het kamp in Oost-Polen begon op 14 oktober 1943. De organisatie ervan begon na de aankomst van verschillende veteranen van het Rode Leger met ervaring in de strijd, waaronder Wajspapir en Aleksandr “Sasha” Aronovich Pechersky. De groep had wapens gemaakt van hout en beraamde een plan waarin werd voorzien om bewakers te neutraliseren op essentiële locaties waardoor een massale ontsnapping mogelijk zou worden.

De opstand in Sobibor, die de nazi’s volledig overviel, wordt wijd en zijd gezien als een symbool van enerzijds de moed van de Joodse verzetsstrijders en anderzijds in het misplaatste zelfvertrouwen van de nazi’s dat ze in staat zouden zijn om elke vorm van opstand de kop in te drukken. Wajspapir was ook een van de vier gevangenen die het startsignaal voor de opstand gaf, waarin 11 SS-ers werden gedood en 300 gevangenen ontsnapten.

Wajspapir kreeg de opdracht om een SS soldaat en een Oekraïense bewaker te doden in de kleermakerij samen met de Poolse Jood Jehuda Lerner. Bewapend met bijlen stonden Wajspapir en Lerner, beide volledig uitgehongerd, klaar en waren verborgen achter een gordijn in de werkplaats. Daar wachtten ze op SS officier Siegfried Graetschus, de leider van de Oekraïense bewakers. Graetschus kwam naar de deur en deed een jas aan die de kleermakers voor hem hadden gemaakt. “Ik kwam vanachter het gordijn te voorschijn, liep langs de officier naar de dur, draaide me om en sloeg hem op zijn hoofd met de scherpe kant van de bijl”, vertelde Wajspapir tijdens een interview in 1975 over de opstand.

Van de gevangenen van het kamp zijn er slechts 53 ontkomen aan de razzias die de nazi’s na de opstand organiseerden in de bossen rond het kamp.

Alle nabije familie van Wajspapir werd vermoord in de sjoah.

“We verdeelden ons in groepen en gingen naar verschillende richtingen. Onze groep, waarin 11 Sovjet-gevangenen, ging in noordoostelijke richting” , vertelde Wajspapir. Deze groep sloot zich aan bij andere verzetsstrijders. Na de oorlog ging Wajspapir terug naar Donetzk en nam zijn oude beroep weer op.

“De herinnering aan de moed die werd getoond door Wajspapir en zijn kameraden zal voortleven voor de voorspoed van de Joodse gemeenschappen in Rusland en zal doorgaan met de strijd voor deze voorspoed,” schreef de Federation van Jewish Communities van Rusland in een verklaring.

bron:
Times of Israel, 13 januari 2018

Het Nationaal Holocaust Museum (NHM) in oprichting ontwikkelt momenteel plannen voor de vaste opstelling in het museum. Daarin wordt aandacht besteed aan de moord op Nederlandse joden, de plekken waar en de wijze waarop zij zijn vermoord. Binnen deze permanente presentatie speelt de verbeelding van het vernietigingskamp Sobibor een belangrijke rol. Het is voor het NHM belangrijk om een beeldtaal te ontwikkelen waarmee dit onderdeel van de Holocaust vormgegeven kan worden.

Vanaf december 2017 t/m januari 2018 bevindt zich in de Süskindzaal van de Hollandsche Schouwburg daarom een proefopstelling met uiteenlopende verbeeldingsvormen van dit vernietigingskamp. De proefopstelling bestaat uit objecten, documenten, interviews en een video-animatie van het vernietigingskamp gebaseerd op archeologische vondsten. Aan de hand van deze verschillende representaties willen wij in gesprek gaan met bezoekers en geïnteresseerden om inzicht te krijgen in hun wensen en ideeën over museale weergaves van dit vernietigingskamp.

Het publieksonderzoek

Graag nodigen wij u uit deel te nemen aan het publieksonderzoek. Wij zijn erg geïnteresseerd in uw ideeën en nemen daarom de tijd om hierover in gesprek te gaan. Deelname kost ongeveer 1 à 1,5 uur. De resultaten van het onderzoek worden anoniem verwerkt.

Wilt u deelnemen aan het onderzoek?

U kunt een afspraak maken door een e-mail te sturen naar publieksonderzoekNHM@jck.nl

De proefopstelling is geopend vanaf 4 december tot eind januari van maandag t/m vrijdag in de Süskindzaal in de Hollandsche Schouwburg. In het weekend is de proefopstelling in overleg op afspraak te bezoeken.