‘Het proces Demjanjuk lijkt zich af te spelen op een andere planeet.’ Dat zei Margalith Kleijwegt, die in 1987 het proces in Israël voor Vrij Nederland versloeg en ook in München enkele zittingsdagen bijwoonde. Wim Boevink woonde sinds 30 november 2009, de dag waarop het proces in München begon, alle zittingsdagen bij en schreef daarover meer dan 100 stukjes in zijn dagelijkse Trouw-column Klein Verslag. Jules Schelvis treedt in dit proces op als getuige en mede-aanklager en houdt in maart 2011 een requisitoir. Drie weken later wordt het vonnis gewezen in wat naar alle waarschijnlijkheid het laatste grote Holocaustproces is.
Deze drie betrokkenen werden op 15 februari 2011 in het Verzetsmuseum ‘ondervraagd’ door Ad van Liempt in de serie Helden en Schurken II, een lezingenserie georganiseerd door NIOD en Verzetsmuseum in samenwerking met NTR/VPRO en Historisch Nieuwsblad.
Alles draait om de vraag of John/Iwan Demjanjuk als in Trawniki opgeleide bewaker dienst deed in Sobibor tussen maart en september 1943. Hij wordt beschuldigd van medeplichtigheid aan moord op 27.900 Joden.
De procesduur was aanvankelijk ingeschat op zes maanden, maar sleept zich nu al veertien maanden voort. Dit is vooral te wijten aan de vertragingstactieken die de verdediger van Demjanjuk beoefent. Zijn strategie is erop gericht hindernissen op te werpen, twijfel te zaaien en vooral stukken op te vragen, steeds weer nieuwe stukken. Dit leidt ertoe dat het doel van het proces, het vinden van de waarheid, steeds meer lijkt te worden toegedekt.
Het is binnenkort aan de rechters om bij het vonnis de waarheid zichtbaar te maken.
Hoewel de aangevoerde bewijsvoering de aangeklaagde steeds meer belast onthouden alle gesprekspartners zich deze middag van een uitspraak, want dat is de taak van de rechters. Wel licht Jules Schelvis een tipje op van de sluier die nu nog over zijn requisitoir ligt: hij zal de rechters vragen recht te spreken, maar eist op humanitaire gronden ingeval van schuldig verklaring geen uitvoering van straf.
Als alles volgens plan verloopt zullen wij eind maart weten wat de rechters besluiten.
