Op zondagmiddag 9 juni is op het buitenterrein van Nationaal Monument Kamp Vught de openbare herdenking van de kindertransporten van juni 1943, in samenwerking met Stichting Sobibor. Op 6 en 7 juni werden bijna 1300 joodse kinderen gedeporteerd naar vernietigingskamp Sobibor in bezet Polen, waar zij vrijwel allen direct na aankomst werden vermoord. Zij werden vaak begeleid door een van de ouders: totaal 3014 mensen.
Vanaf 13.40 uur lezen kinderen van de Vughtse basisschool De Schalm (groep 7) de namen van de weggevoerde kinderen voor langs de route naar het kindermonument. De herdenking begint om 14.00 uur. Als eerste houdt Jeroen van den Eijnde, directeur van Nationaal Monument Kamp Vught een welkomstwoord. Hierna vertelt Christine Gispen-de Wied, voorzitter van Stichting Sobibor over de aanleiding van de kindertransporten en hoe deze in het kamp bekend werden gemaakt.
Tweede generatie
Marianne Schelvis (1954) vertelt over haar vader Jules Schelvis (1921-2016). Jules is één van de 18 overlevenden van vernietigingskamp Sobibor, waar ruim 34.000 Nederlandse joden zijn vermoord. Hij heeft zich onvermoeibaar ingezet om meer bekendheid te geven aan Sobibor. Hij richtte in 1999 Stichting Sobibor op, deed onderzoek, schreef boeken en werkte mee aan documentaires, muziekprojecten en meer. Marianne hielp haar vader bij het uitwerken van transportlijsten en begeleidde hem naar vele lezingen en herdenkingen. Koning Willem-Alexander memoreerde Jules op 4 mei 2020 op de Dam en noemde het concert ‘Er reed een trein naar Sobibor’ een onvergetelijke getuigenis.
Vlinders
Leerlingen uit groep 7 van Basisschool De Schalm uit Vught zijn elk jaar betrokken bij deze herdenking. Twee leerlingen zijn de ceremoniemeesters. De leerlingen deden onderzoek naar leeftijdsgenoten en drie van hen vertellen over kinderen van toen. Rabbijn Menno ten Brink houdt een overdenking. Folk-/pop artiest FIERE levert een muzikale bijdrage. Hierna leggen enkele vertegenwoordigers van betrokken organisaties en overheden elk een bloemstuk. De leerlingen van De Schalm bevestigen hierna vlinders in het monument, die symbool staan voor de jaren sinds 1943. Hierna krijgen de bezoekers tekeningen van vlinders aangereikt die verschillende scholen hebben ingekleurd en opgestuurd; zo worden honderden vlinders aan het prikkeldraad bevestigd. De entree op 9 juni gratis (geopend vanaf 12.00 uur). De audiotours zijn na de herdenking (vanaf 15.00 uur) beschikbaar. Nevenlocatie Barak 1B is op deze dag gesloten.
Achtergrond kindertransporten
Nu 81 jaar geleden werden op 6 en 7 juni 1943 bijna 1300 Joodse kinderen, meestal begeleid door slechts één van de ouders vanuit Vught via Westerbork naar het vernietigingskamp Sobibor gedeporteerd en daar meteen vermoord. Deze gebeurtenis wordt sinds 1999 jaarlijks herdacht bij het kindergedenkteken. Op dit monument zijn de namen verwerkt van de weggevoerde kinderen met hun naam en leeftijd; voor veel bezoekers is het monument een van de meest indrukwekkende plekken in het herinneringscentrum.
De joodse Klaartje de Zwarte-Walvisch schreef in haar dagboek: ‘Zoals men wel eens onwillekeurig een stukje papier versnippert, zo werden harten en zielen verscheurd en uit elkaar gerukt. Alles ging aan flarden. Alles werd vertrapt.’
Nationaal Monument Kamp Vught
Lunettenlaan 600, 5263 NT Vught
073 656 67 64
www.nmkampvught.nl
Foto’s:
– Kindermonument na herdenking in 2023 (foto Shirley Pellikaan)
– Leerling met vlinders bij de kampgracht in 2023 (foto Monique van den Brink
